Atësia e fëmijëve të lindur jashtë martese

Njohja e atësise për fëmijët e lindur jashtë martese është një çështje shpesh delikate pasi nëse nuk kryhet në mënyrën dhe kohën e duhur mund të kërkojë shumë kohë dhe para për palët e përfshira. Vendimi për njohjen e atësisë së një fëmije është i pakthyeshëm.
Njohja vullnetare e atësisë së fëmijës së lindur jashtë martese mund të bëhet në çdo kohë nga burri i cili pretendon se është i ati i tij.
Njohja e atësisë kalon nëpër disa hapa:
- Fillimisht ai që pretendon atësinë e një fëmije duhet të paraqitet në Zyrën e Gjendjes Civile dhe të deklarojë vullnetarisht para nëpunësit të Gjendjes Civile faktin se ai është babai i fëmijës së regjistruar.
Burri i cili do të regjistrohet si ati i fëmijës së lindur jashtë martese duhet të ketë arritur moshën madhore, pra te ketë mbushur 18 vjeç.
Duhet patur parasysh një moment shumë i rëndësishëm që vetëm ati i fëmijës mund ta bëjë deklarimin e njohjes. Pra, nëse nëna e fëmijës do të paraqitej dhe do të bënte një deklarim në lidhje me atësinë e fëmijës së saj, ky deklarim nuk do kishte efekt ligjor.
- Më pas Zyra e Gjendjes Civile është e detyruar të njoftojë nënën e fëmijës për të marë mendimin e saj në lidhje me njohjen e atësisë. Njohja e atësisë do ketë efekt të plotë ligjor kur për këtë njohje jep pëlqimin e saj dhe nëna e fëmijës. Nëna ka një afat një mujor kohë për të kundërshtuar njohjen. Këtë mund ta bëjë me shkrim ose me goje para nëpunësit të Gjendjes Civile ku është bërë njohja.
Në rast se nëna e fëmijës e kundërshton njohjen e atësisë, burri që e pretendon atë, mund t’i drejtohet gjykatës për të vërtetuar atësinë e tij.

Njohja e atësisë në rrugë ligjore

Nese njohja e atesise se femijes nuk do te behet me ane te rruges administrative ajo mund te behet ne rruge gjyqesore.
Ne kete menyre, babai ose nena i nje femije te lindur jashte martese mund ti drejtohen gjykates me padine 'Per njohje atesie'.
Nese sic shpjeguam me lart, perpjekjet qe ben ati i femijes per te njohur atesine deshtojne ai mund t'i drejtohet gjykates me padi.
Gjithashtu dhe nena qe ka pasur nje femije jashte martese te cilin partneri i saj refuzon ta njohe si bir mund ti drejtohet gjykates me padi per vertetimin e atesise.
Nëna e fëmijës ka të drejtë të ngrejë padi brenda 3 vjetëve nga lidnja e fëmijës, ndaj personit që ajo pretendon se është babai i fëmijës së saj në të cilën do të kërkojë vërtetimin e atësisë për fëmijën.
Ndërkohë që e drejta e fëmijës për të ngritur padi ndaj personit që ai pretendon se është i ati lind në momentin që ai bëhet madhor dhe është e pakufizuar në kohë. Pra, fëmija mund të ngejë një padi ‘Për njohje atësie’ në çdo moment të jetës së tij.
Padi e atit për njohjen e atësisë së fëmijës që ai pretendon se është i tij lind nga momenti që kalon afati 1 mujor gjatë të cilit nëna duhet të shprehet në lidhje me njohjen vullnetare të tij të atësisë, e vijon deri në një vit pas saj.

Provat që duhet të paraqiten gjatë një procesi gjyqësor për njohjen e atësisë

Neni 189 i Kodit të Familjes shprehet se ‘Atësia e një fëmije të lindur jashtë martese mund të vërtetohet me vendim gjykate, nëse gjatë gjykimit provohet se në kohën e zënies (konceptimit) të fëmijës, i ati bashkëjetonte me nënën e fëmijës ose ka kryer marëdhënie seksuale me të me ose pa dhunë, ose i ka premtuar martesë ose nga një gjykim penal apo civil rezulton në mënyrë te drejtëpërdrejt ose tërthorazi atësia e fëmijës së lindur jashtë martese, si dhe kur dihet publikisht se e ka njohur fëmijën si të tijin’.
Së pari duhet të vërtetohet aftësia riprodhuese e atit të pretenduar
Së dyti e rëndësishme është të provohet gjatë gjykimit momenti i (zënies) konceptimit të fëmijës. Pas përcaktimit të këtij momenti duhet të provohet se ati dhe nëna e fëmijës nuk kanë qenë fizikisht larg në momentin e konceptimit (zënies) së fëmijës dhe se kanë pasur një marëdhenie bashkejetese ose marëdhënie seksuale.
Si provë mund të shërbejnë, fotografitë e përbashkëta, letrat, dëshmitarë të cilët mund të provojnë se nëna e ati i fëmijës kanë pasur lidhje.
Këtu është shumë e rëndësishme të mbani parasysh se në një proces civil gjykata nuk mund të detyrojë babain e pretenduar të fëmijës të kryejë analiza gjaku apo ADN-je që do të përcaktonin atësinë e fëmijës. Pra, është në vullnetin e tij, t’u nënshtrohet ose jo këtyre analizave. Por gjykata në këtë rast, do të mbante parasysh se ai me veprimet e tij po pengon në arritjen e një vendimi të drejtë.
E në një rast të tillë provat e tjera, si letra, emaile, foto, dëshmitarë, apo çdo lloj shkrese që do të provonte lidhjen e nënës dhe atit të fëmijës marrin rëndësi të madhe në gjykim, pasi gjykata do të vendoste bazuar ne to.
Pra, nëse babai i pretenduar i fëmijës e kundërshton këtë atësi, është patjetër e këshillueshme të kryejë analizat e ADN-së, të cilat zakonisht janë vendimtare në këtë lloj procesi.